© Erwin Christis
water+land+schap
De open ruimte in Noordoost-Limburg krijgt de komende decennia te maken met meerdere uitdagingen met betrekking tot het waterbeheer, het behoud van de landschapskwaliteit en de natuurwaarden. Deze uitdagingen alleen al vergen een geïntegreerde, gebiedsgerichte aanpak. Ze worden bovendien versterkt door de klimaatverandering en maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Door het groeiend aantal inwoners zal de druk op de steeds kleiner wordende open ruimte en de functies die deze moet herbergen alsmaar toenemen. Hierdoor dreigen bestaande conflicten in deze open ruimte te versterken of nieuwe te ontstaan.
Met een Water+Land+Schap project willen we uitdagende, tot nog toe sluimerende kansen in het terrein aanboren en omzetten tot realisaties en best practices. Hiervoor maken we gebruik van volgende 3 uitgangspunten om te komen tot een klimaatadaptief en landschappelijk geïntegreerd watersysteem in Noordoost-Limburg:
- We realiseren een blauwgroene dooradering in het landschap en kijken naar het eco-hydrologische systeem (los van bijvoorbeeld planologische bestemmingen) en de ecosysteemdiensten die dit biedt, om te zien waar de beste oplossingen voor de verschillende uitdagingen liggen.
- Door een koppeling met andere initiatieven of doelen (duurzame energie en voeding, verbreding landbouw, welzijn, gezondheid,…) zorgen we voor een maatschappelijke meerwaarde die het water-aspect overstijgt.
- We zoeken naar oplossingen waarmee (landbouw)grond ingezet kan worden t.b.v. klimaatbestendigheid maar toch in landbouwgebruik blijft, en de landbouwer billijk wordt vergoed hetzij door directe meerwaarde van wat hij produceert, hetzij door compenserende maatregelen.
Eén van die experimenten is van toepassing op het gebied Boyen-Veurzen (Dilsen – Stokkem): het landbouwgebied in het winterbed van de Maas tussen Negenoord in het zuiden, en Bichterweerd in het noorden. Na ontgrinding van dit gebied door De Vlaamse Waterweg en Steengoed, werd er samen met Natuurpunt en de betrokken landbouwers gezocht naar een vorm van natuurinclusieve landbouw om de kruidenrijke en biodiverse ‘stroomdalgraslanden’ hier terug een kans te geven, op een manier die ook voor de landbouwers realistisch was. Sinds 2022 beheren Natuurpunt en 3 landbouwers dit stuk onder een Natuurbeheerplan.
Regionaal Landschap Kempen en Maasland
Provincie Belgisch Limburg, Maasbekkensecretariaat, gemeente Bocholt, gemeente Bree, Watering Het Grootbroek, Natuurpunt, landbouwers, RLKM, Vlaamse Landmaatschappij, Steengoed, Vlaamse Waterweg en de gemeente Dilsen-Stokkem
doorlopend
Erwin Christis
+32 (0)89 65 56 70
erwin.christis@rlkm.be
Katrien Schaerlaekens
+32 (0)89 65 56 80
katrien.schaerlaekens@rlkm.be
Waterbuffering
Door neerslagpieken en droogteperiodes op te vangen wordt wateroverlast voorkomen en is voldoende water beschikbaar tijdens droge periodes voor landbouw en natuur. Dit doen we door maatregelen rond peilgestuurde drainage en een aangepast greppelbeheer,...
Verbetering waterkwaliteit
Met een integrale benadering kan niet alleen de hoeveelheid water worden aangepakt, maar ook de kwaliteit. Dit biedt voordelen voor landbouw en de maatschappij. Het verhoogt bovendien de mogelijkheid om het bufferend vermogen van natuurgebieden maximaal te gebruiken nu het water minder nutriënten en vervuiling bevat.
Natuurinclusieve landbouw
In plaats van te proberen om het systeem te veranderen, willen we onderzoeken hoe we zelf kunnen veranderen om zo gewapend te zijn tegen de uitdagingen waar we voor staan. Samen met landbouwers en andere partijen willen onderzoeken en uitproberen hoe landbouwers de zorg voor het landschap, de biodiversiteit, lokale energieproductie,… kunnen combineren met een verbreding of aanvulling van hun inkomsten. Samen met Boerennatuur Vlaanderen experimenteren we bijvoorbeeld met een aantal maatregelen die het watersysteem op een landbouwbedrijf klimaatrobuuster maken en tegelijk een meerwaarde betekenen voor de biodiversiteit en/of het landschap. Zo kan een landbouwer een bufferstrook aanleggen langs een waterloop een kruiden-grasmengsel waardoor waardevolle vegetatie ontstaat.
