Rode beuk aan parochiekerk van 't Hasselt, Bree

Hij staat er statig op zijn eentje, deze ruimreikende rode beuk, en vormt een herkenningspunt aan de parochiekerk van ’t Hasselt waar hij vrijuit groeit en bloeit vrijuit tussen kerk en weiland. Deze parochiekerk van ‘t Hasselt, een gehucht van Bree, is toegewijd aan Sint-Lutgardis. De zaalkerk met vierkante toren werd in 1933 gebouwd naar een ontwerp van de Maaseikse architect Karel Gessler. Dateert deze rode beuk uit dezelfde periode? Of is het toch al ouder? Daar kunnen we voorlopig geen uitsluitsel over bieden. Wat wel vaststaat is dat de boom een geliefd plekje is op warme dagen, zeker voor de bezoekers van het parochiaal centrum, dat vlakbij de kerk gebouwd werd.

De boom is in die zin al een uniek gegeven omdat hij in de Kempen groeit, niet de gedroomde bodem voor een beuk die van nature meer houdt van vochthoudende bodems en het liefst in een sociaal verband met andere beuken staat.  Dit mooie exemplaar staat solitair, maar net door die standplaats is hij nu reeds uitgegroeid tot een monumentale boom. 

De rode beuk werd als mutatie ontdekt  op tenminste 3 plaatsen. In Thüringen – Duitsland, in de Vogezen in Frankrijk en in het kanton Zurich in Zwitserland.  De oudste bomen werden al rond 1680 in de literatuur vermeld.  De meeste oudere mutaties die in de tuin verzeild geraken, zijn origineel in het wild gevonden. Later werd in kwekerijen intensief gezaaid en dan werden abnormaliteiten (mutaties dus) gevonden en verder gekweekt.  In de natuur waren deze bomen meestal niet levensvatbaar doordat ze meestal een tragere groei hadden en dus in een bos weggeconcurreerd werden, en het was dan ook eerder toevallig dat een dergelijke mutatie op een locatie terecht kwam waar hij niet moest concurreren met groene soortgenoten.  Gezien hun kleur en dus sierwaarde  werden ze door de mens verder gekweekt via enten of stekken.  Maar mutaties zijn deels overerfbaar en dat is de reden dat je tegenwoordig veel rode beuken ziet die niet meer geënt zijn, maar wel gezaaid.  De beuk in ’t Hasselt is ook een zaailing duidelijk herkenbaar doordat hij geen entlitteken vertoont, zo verzekerde de vrijwilligers van de Provinciale Bomenwerkgroep ons na een bezoek aan dit groene (met een sausje rood) erfgoed. In gezaaide rode beuken tref je trouwens alle mogelijke tinten rood aan, gaande van zwaar purperrood tot lichtroze. 

Zo’n rode beuk heeft trouwens volstrekt dezelfde ecologische waarde als onze gewone groene beuk, ook al doet hij voor sommige mensen wat exotisch aan.