Foto © Erwin Christis

(Re)connection model

Het (Re)connection Model tracht de natuur terug te verbinden met onze samenleving en streeft ernaar om meer en betere natuur te herstellen en te beschermen voor en door meer mensen, nu en in de toekomst. Het model wil zichtbaar maken wat onzichtbaar is en baseert zich op vier krachtlijnen:

Van de hoogste bergtoppen tot de diepe zee. De natuur is van een onbeschrijfelijke schoonheid en heeft, net als wij, het recht om er te zijn zonder dat ze per se een functie voor de mens moet hebben. Maar het gaat helemaal niet goed met onze natuur. Meer dan één miljoen soorten planten en dieren zijn met uitsterven bedreigd tegen het einde van deze eeuw. En dat is bijzonder slecht nieuws, ook voor onszelf. Want al die levende organismen en de natuurlijke ecosystemen waarin ze leven vervullen een levensnoodzakelijke functie en bieden ons comfort en balans.

Zonder natuur kunnen we als mens niet overleven. De natuur is onze levende motor die het klimaat reguleert, die natuurlijke bescherming biedt tegen extreme droogteperiodes en overstromingen, water zuivert, zuurstof produceert en CO2 opslaat, ons gezond houdt en voor ontspanning zorgt, …. De natuur is voor ons constant in de weer door het aanleveren van “ecosysteemdiensten” zoals de bijtjes die onze gewassen bestuiven of de regenwormen, schimmels en micro-organismen die de bodems vruchtbaar houden voor de landbouw, …Met andere woorden: de natuur en haar ecosystemen zijn existentieel en zorgen dag en nacht en zeven op zeven voor onze gezondheid, zowel fysiek als mentaal.

Van onschatbare waarde

De waarde van de natuur is onschatbaar, eigenlijk niet in geld uit te drukken. Het beschermen van de natuur zou een evidentie moeten zijn. Dat is jammer genoeg niet geval. Het is daarom belangrijk om mensen terug te verbinden met de natuur en aan te tonen dat we niet zonder kunnen. Hierbij loont het de moeite om ook de sociaaleconomische waarde van de natuur te berekenen. Niet als een alternatieve waarde, maar als een extra overtuigende bewijs, een extra vertaling van de waarde van de natuur voor ons vertegenwoordigt.

En net zoals de waarde van de ‘Zonnebloemen’, het beroemde schilderij van Vincent van Gogh, niet bepaald wordt door de optelsom van de verf en het canvas kunnen we de waarde van een bos ook niet enkel bepalen door enkel de waarde van de hoeveelheid hout in het bos te berekenen. De materiële waarde van de verf en het canvas van Van Goghs’ schilderij bedraagt zowat 175 euro terwijl haar economische waarde geschat wordt op 75 miljoen euro. Dezelfde logica geldt voor een bos of andere natuurlijke ecosystemen: de waarde wordt niet enkel bepaald op basis van de materiële waarde, maar door de waarde van alle diensten de natuur ons aanlevert. En die waarde wordt door ons – mensen – bepaald. En hoe meer argumenten en bewijzen we kunnen aanleveren voor de existentiële waarde van de natuur, hoe meer mensen zich zullen verbinden en hoe meer waarde de natuur zal krijgen.

Dat is de kracht van het (Re)connection Model. Vertrekkende vanuit de vier bovenstaande krachtlijnen wordt een potentieel project op basis van de waardering van een aantal vastliggende parameters getoetst en een inschatting gemaakt van de slaagkansen. Eens een project geselecteerd is, worden bouwstenen aangereikt die – als een Rubiks kubus – een maximale integratie en verbinding mogelijk maken én waarbij de draagkracht van natuur leidend en normerend is. Een slimme zonering staat centraal en om de draagkracht van de natuur maximaal te bewaken zal de ontsluiting voor wandelen, fietsen, enz. op landschapsschaal worden georganiseerd en zal de bezoekersinfrastructuur worden gelokaliseerd buiten de kern- en focuszone van het gebied, nabij de centra van de lokale gemeenschap.

1 euro investeren in de natuur levert 10 euro op voor de lokale samenleving

Investeren in de natuurkwaliteit van een regio brengt ook heel wat op voor de lokale gemeenschap. Het rendement van het herstellen en beschermen van de natuur en natuurlijke ecosystemen is vier keer positief: op het natuurlijk kapitaal, op sociaal kapitaal, op menselijk kapitaal en op investeringen.
Onderzoek over het Nationaal Park Hoge Kempen – Hoge Kempen, hoge baten – leerde dat de directe en indirecte omzet jaarlijks 191 miljoen euro bedraagt met meer dan 5000 betrokken jobs. In het RivierPark Maasvallei werd de natuuroppervlakte verdubbeld en de biodiversiteit verdrievoudigd. En in het GrensPark KempenBroek wordt volop gekozen voor de ontwikkeling van een Unesco Biosfeergebied.

Het (Re)connection Model wordt niet enkel in Vlaanderen en Wallonië, maar ook internationaal als inspiratie- en gidsmodel toegepast. Dat het investeren in de natuur ook veel geld opbrengt krijgt de laatste tijd veel aandacht. Investeren in de natuur levert niet enkel meer en betere natuur op, ook onze gezondheid en onze samenleving gaat erop vooruit. En deze resultaten gelden niet enkel in Vlaanderen. Ook in andere landen komt men tot gelijkaardige conclusies. We slagen er steeds beter in om de waarde van de natuur te berekenen. Op basis van deze onderzoeken kan geconcludeerd worden dat 1 euro investeren in de natuur 10 euro oplevert voor de lokale gemeenschap. Geen bank ter wereld heeft zo hoge rendementen als de natuurbank.

Met de EU biodiversiteitsstrategie 2030 en met de nieuwe doelstellingen van de Convention on Biological Diversity van de Verenigde Naties wordt resoluut gekozen voor het stopzetten van de achteruitgang van de biodiversiteit en het herstellen, beschermen en uitbreiden van de natuurlijke ecosystemen. Ook andere sectoren zoals o.a. de gezondheidssector, de landbouwsector en de economische sector worden zich bewust van de waarde van de natuur. Het (Re)connection Model kan een belangrijke schakel zijn en bijdrage leveren aan het verbinden van mens en natuur.

Wat houdt ons tegen? De natuur beschermen is onszelf beschermen.

Meer info over het (Re)connection Model kan je lezen in het boek

‘Gered door de Boomkikker’,
Ignace Schops – Lannoo Campus – 2022